GIS và Y tế cộng đồng

Đại dịch COVID-19 nhấn mạnh tầm quan trọng của GIS và phân tích không gian đối với sức khỏe cộng đồng. Chúng ta đã thấy một loạt các nền tảng phân tích không gian để theo dõi và đánh giá cách giải quyết đại dịch virus. Tuy nhiên, điều mà cuộc khủng hoảng này làm nổi bật là những nhu cầu và thiếu sót trong cách GIS được sử dụng trong y tế cộng đồng và vị trí của GIS và y tế cộng đồng trong tương lai.

Các xu hướng về sức khỏe cộng đồng và GIS bắt đầu trước đại dịch COVID-19, mặc dù cuộc khủng hoảng hiện tại có thể thúc đẩy một số thay đổi diễn ra nhanh hơn. Ví dụ, có lẽ đóng góp lớn nhất mà GIS có thể sẽ tạo ra cho sức khỏe cộng đồng là việc tối ưu hóa dịch vụ chăm sóc tốt hơn. Chúng ta có thể coi bệnh viện và nhân viên y tế là nguồn cung, trong khi bệnh nhân là nhu cầu. Cuộc khủng hoảng COVID-19 đã cho thấy sự mất cân bằng giữa hai bên đã dẫn đến nhiều cuộc khủng hoảng, ví dụ như một số khu vực có nhiều nhân viên y tế và vật tư y tế hơn bệnh nhân trong khi các khu vực khác có nhu cầu chăm sóc lớn và cung cấp không đủ. Các bệnh viện và nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe có thể sẽ cần sử dụng ngày càng nhiều hơn việc giám sát GIS trực tuyến và thời gian thực của các cộng đồng để dự báo cách các bệnh truyền nhiễm có thể lây lan trong không gian. [1] Sự dự báo xem xét tỷ lệ lây nhiễm, phân tích các quần thể dễ bị tổn thương trong một khu vực, sau đó đưa ra xác suất lây lan của bệnh nhiễm trùng có thể cung cấp cho nhân viên chăm sóc cách dự đoán nơi có thể có nhu cầu sức khỏe. Tất nhiên, những công cụ như vậy hiện đã có sẵn, mặc dù dữ liệu có thể bị hạn chế để đưa ra các dự đoán chính xác. Ví dụ, Dịch vụ Y tế Quốc gia (NHS) ở Anh đã áp dụng một công cụ tên là HealthGIS, để cung cấp khả năng dự báo về nhu cầu chăm sóc sức khỏe. Công cụ này có thể cung cấp khả năng dự báo nhưng tốc độ thu thập dữ liệu có thể cần phải cải thiện để cho phép phản ứng nhanh hơn với những thay đổi trong sức khỏe cộng đồng. [2]

Bản đồ mô tả thời gian đi bộ đến các hiệu thuốc địa phương. Nguồn: HealthGIS, NHS, UK.

Tất nhiên, có những bài học kinh nghiệm đã giúp thế hệ công cụ tiếp theo được suy nghĩ dựa trên nhu cầu. Đầu tiên, rõ ràng là mô hình hóa và phân tích không gian sẽ rất quan trọng đối với hệ thống chăm sóc sức khỏe, cho phép theo dõi thời gian thực các bệnh nhiễm trùng và dự báo. Nhu cầu thứ hai cũng là cho phép các hệ thống tương tác và cho phép chia sẻ dữ liệu. Điều này có thể yêu cầu các cơ sở y tế sử dụng hệ thống GIS dựa trên đám mây, thay vì chỉ các công cụ được tạo riêng cho các cơ sở của họ, vì việc chia sẻ dữ liệu cho phép tương tác trong thời gian thực xảy ra là rất quan trọng để cho phép nhân viên y tế lập kế hoạch tốt hơn trên nhiều vùng và điều phối các hoạt động. Ví dụ, các công cụ áp dụng Đánh giá đa tiêu chí dựa trên GIS (GME) là một hướng đi khả dĩ cho ứng dụng nền tảng để giải quyết nhu cầu này. [3] Tại Ấn Độ, các nhà nghiên cứu đã kêu gọi hệ thống chăm sóc sức khỏe ở đó phát triển cơ sở dữ liệu GIS quốc gia cho dữ liệu y tế, điều này đặc biệt quan trọng trong thời kỳ đại dịch khi sự phối hợp cấp quốc gia là rất quan trọng để hạn chế sự lây lan của bệnh nhiễm trùng. [4]

Sử dụng GIS để chăm sóc sức khỏe đưa chúng ta trở lại nguồn gốc của phân tích không gian, chẳng hạn như việc John Snow sử dụng bản đồ và phân tích không gian nổi tiếng vào năm 1854 để lập bản đồ nguồn gốc của bệnh dịch tả trong các đường ống dẫn nước đô thị của London. Các nhà nghiên cứu cũng đã kêu gọi sự tập trung đặc biệt của cộng đồng GIS và chăm sóc sức khỏe để tạo ra cơ sở dữ liệu GIS phối hợp không chỉ phù hợp cho một quốc gia mà còn nhiều quốc gia ở các khu vực đặc biệt dễ bị tổn thương như châu Phi cận Sahara. Các nhà nghiên cứu đã thực hiện bước đầu tiên trong việc tập hợp dữ liệu cho các cơ sở chăm sóc sức khỏe trên khắp châu Phi cận Sahara, nhưng những nỗ lực sẽ cần tiến xa hơn nữa để có thể chia sẻ và giám sát dữ liệu theo thời gian thực. [5]

GIS chắc chắn sẽ rất quan trọng đối với việc chăm sóc sức khỏe trong tương lai. Câu hỏi đặt ra là làm thế nào để các quốc gia và khu vực bắt đầu phát triển các hệ thống có thể chuẩn bị tốt hơn cho chúng ta không chỉ cho đại dịch tiếp theo mà còn cho các sự kiện hoặc khủng hoảng sức khỏe cộng đồng khác. Một số khu vực và quốc gia, chẳng hạn như ở Vương quốc Anh, đã có những nỗ lực thực hiện tốt điều này thông qua một hệ thống GIS phát triển ở cấp quốc gia, nhưng các quốc gia và khu vực khác, chẳng hạn như Ấn Độ và ở châu Phi cận Sahara, cần nhiều nỗ lực hơn nữa. Điều rõ ràng là sự phối hợp, chia sẻ dữ liệu, cung cấp và dự báo dữ liệu theo thời gian thực sẽ rất quan trọng để các chuyên gia y tế đối phó tốt hơn với các cuộc khủng hoảng lớn.

Mark Altaweel, GIS Lounge

[1]    For more on future forecasting needs using GIS for public healthcare, see:  Wang, F. (2020). Why public health needs GIS: a methodological overview. Annals of GIS, 26(1), 1–12. https://doi.org/10.1080/19475683.2019.1702099.

[2]    For more on the NHS and its use of a GIS forecasting tool, see:  https://www.healthgis.nhs.uk/.

[3]    For more on how GIS systems could change and evolve for healthcare providers, including the use of GME-based tools, see:  Jelokhani-Niaraki, M. (2020). Collaborative spatial multicriteria evaluation: a review and directions for future research. International Journal of Geographical Information Science, 1–34. https://doi.org/10.1080/13658816.2020.1776870.

[4]    For more on national-level needs for a coordinate GIS database in India, see: Ranga, V., Pani, P., Kanga, S., Meraj, G., Farooq, M., Nathawat, M. S., & Kumar Singh, S. (2020). National Health-GIS Portal-A Conceptual Framework for Effective Epidemic Management and Control in India(preprint). MEDICINE & PHARMACOLOGY. https://doi.org/10.20944/preprints202006.0325.v1.

[5]    For more on an effort to coordinate heathcare across sub-Sahara Africa, see:  Maina, J., Ouma, P. O., Macharia, P. M., Alegana, V. A., Mitto, B., Fall, I. S., et al. (2019). A spatial database of health facilities managed by the public health sector in sub Saharan Africa. Scientific Data, 6(1), 134. https://doi.org/10.1038/s41597-019-0142-2